Upadek znaczenia rodu
W późniejszym okresie na skutek podziału majątku ranga rodu Nienałtowskich maleje. Mazowiecka młodzież szlachecka musiała pozostawać na ojcowiźnie i brać udział w podziale ziemi. Nie było możliwości służby na dworach magnackich i królewskim lub służby wojskowej (która także nie dawała zysków). A do stanu duchownego się nie garnęli lub był on także poza zasięgiem biedniejszej części szlachty. Upadkowi rodu sprzyjała także niska efektywność rolnictwa, klęski nieurodzaju (często), pomorów (często - z opisanych 1831, 1848, 1855 r.), niewydolność sądów (sprawy spadkowe ciągnęły się latami) i niestety "pieniaczość" szlachty. Nienałtowskich szczególnie uderzył upadek rangi miasta Nur i zanik funkcji burgrabiego i komornika - związany z zaborami. Ponadto każdy napad, powstania i wojny (1665, 1701, 1794, 1807, 1831, 1863, 1914 r.) niosły za sobą ogołocenie i często całkowite zniszczenie rejonu obejmującego Nienałty.
Na przestrzeni wieków - biedni stają się jeszcze biedniejsi i pomimo statusu szlachty - praktycznie wiodą życie włościan. Sami obrabiają ziemię. Niektórzy tylko posiadają parobków. Wyjątkiem mogą być właściciele (lub dużej części): Nienałt-Brewek, Nienałt-Kuleszek, Nienałt-Świerze i Gołębi, którzy ze względu na posiadanie większych dóbr - wiodą lepszy żywot. Mogą być zaliczani do szlachty średniej.
Potomkowie zbiedniałej, lecz bardziej aktywnej części Nienałtowskich stają się miejską inteligencją lub przenoszą się w XIX w. do innych miejscowości Mazowsza (nawet na Białoruś i Ukrainę) i stają się administratorami dóbr. Ciągły status szlachty zagrodowej i brak sukcesów w życiu politycznym powoduje, że niektóre mniej szczegółowe herbarze przestały nas wymieniać.
W
XIX - XX w., Nienałtowscy,
jak większość drobnej szlachty - stają się rolnikami gospodarującymi na
kilku a maksymalnie 20 hektarowych gospodarstwach. Bardziej wykształceni
są urzędnikami - np. warszawskimi. Wspomina się o policjantach, osobach
duchownych, administratorach dużych gospodarstw. Część emigruje do USA.
Po odzyskaniu niepodległości, Nienałtowscy są rolnikami, urzędnikami,
żołnierzami, policjantami (Michał Nienałtowski - st. posterunkowy z Warszawy
jest w spisie
zamordowanych w Ostaszkowie) i handlowcami. O szczegółach dowiemy się od członków rodzin, jeśli taką informację przekażą. |
W poniższej tabeli (dotarł do niej Pan Marek Wójcicki) widać, że w XIX w. Nienałtowscy zamieszkali w Nienałtach nie byli zbyt majętni. A jeszcze w XVIII w. posiadali po 60-100 ha ziemi.
Akta Komissyi Rządowej
Spraw Wewnętrznych i Duchownych tyczące się dóbr ziemskich w Królestwie
Polskiem |
||||||
Nazwisko |
Imię i nazwisko właściciela dóbr nie hipotekowanych |
Dóbr tych szacunek wynosi |
||||
Gminy |
Wsi |
rubli srebrnych |
kopiejek |
złotych polskich |
groszy |
|
Szulborze Kozy |
Nienałty Załęgi |
|||||
Nie było Nienałtowskich |
||||||
Nienałty Niestępowo |
||||||
Sukcesorzy po Antonim Nienałtowskim |
120 |
|||||
Stanisław Nienałtowski |
15 |
|||||
Ludwik Nienałtowski |
75 |
|||||
Gąsiorowo |
Nienałty Brewki |
|||||
Grzegorz i Franciszek Nienałtowscy |
100 |
|||||
Walenty, Franciszek i Maciej Nienałtowscy |
100 |
|||||
Nienałty Dunicki |
|
|||||
Nie było Nienałtowskich |
||||||
Nienałty Michny |
||||||
Nie było Nienałtowskich |
||||||
Nienałty Szymany |
||||||
Antoni Nienałtowski |
450 |
|||||
Ignacy Nienałtowski |
225 |
* Pozostawiono pisownię oryginału
Wg książki A.A. Pszczółkowskiego 10 rubli w srebrze odpowiadało 1 mordze, a 300 rubli to to jedna włóka (ok. 17 ha). Jak wynika z powyższego wszyscy wymienieni w tabeli miałi niewiele ziemi. Jedynie Antoni Nienałtowski mógł mieć powyżej 20 ha ziemi.
W roku 1846 opracowano także "Wykaz dóbr ziemskich i ich hipotecznej wartosci w powiecie i okręgu ostrołeckim" (wykonawcą był ww naczelnik). Z opracowania wynika, że Grzegorz Nienałtowski był właścicielem hipotecznym części dóbr Nienałty Brewki. Dobra te umieszczono w rubryce "prywatne" a szacunkowa wartość oceniono na 6000 złotych polskich.
Bartłomiej Nienałtowski był właścicielem hipotecznym 1/4 części Przezdziecka Jachów - oszacowanych na - 3333 złotych polskich. Były to dobra prywatne.
O ilości posiadanej ziemi po 1918 r. można sądzić na podstawie tabeli zamieszczonej w dziale "Scalanie gruntu"